شناسایی راهکارهای ظرفیت سازی صادرات محصولات کشاورزی ایران به بازار روسیه

چکیده

صنعت کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد هر کشوری است و ایران به دلیل دارا بودن وسعت بالای مناطق زیر کشت، شرایط آب و هوایی، تنوع و قیمت مناسب محصولات واجد شرایط بهینه در صادرات محصولات کشاورزی است. در این تحقیق، کشور روسیه به دلایل جوی، تحریم‌های اعمال‌شده علیه این کشور و موقعیت مکانی نزدیک با ایران، به‌عنوان بازار هدف صادرات محصولات کشاورزی ایران در نظر گرفته می‌شود. عدم هماهنگی بین سازمان‌ها، مشکلات تجار در ایجاد ارتباط با بازارهای روسیه، نامناسب بودن شرایط تولید و عدم رعایت استانداردهای بسته‌بندی، موجب عدم موفقیت ایران در صادرات محصولات کشاورزی به روسیه شده است. در این مقاله به‌منظور شناسایی ظرفیت صادرات محصولات کشاورزی ایران به بازار روسیه، ابتدا چارچوب مفهومی با استفاده از اطلاعات کتابخانه‌ای تدوین‌شده‌ است، سپس بر این اساس سؤالاتی طراحی شد و با تعدادی از مدیران و خبرگان مصاحبه انجام شد. ابزار پرسشنامه با همکاری و راهنمایی اساتید و نتایج حاصله از مصاحبه با خبرگان و سایر صاحب‌نظران، بر اساس چارچوب نظری و فرضیه‌های تحقیق طراحی شد. پس از کسب اطمینان از روایی و پایایی پرسشنامه تدوین‌شده، یافته‌های تحقیق با استفاده از روش‌های آماری تاپسیس رتبه‌بندی گردید. بر اساس نتایج تحقیق، اولین پیش‌نیاز برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی طبقه‌بندی درست و اتخاذ تصمیمات صحیح برای هر طبقه کالا است، برای مثال، برای گروه‌ کالا‌های پرمصرف که ماندگاری بالاتر و بسته‌بندی ساده‌تر دارند، همواره مسائل پولی و بانکی، قیمت و کیفیت از تأثیرگذارترین فاکتورها هستند. زیرساخت حمل‌ونقل و بسته‌بندی و سورتینگ از عوامل تأثیرگذار بر گروه محصولات سریع الفساد، نظیر سبزیجات و دسته‌ای از میوه‌جات هستند. در گروه محصولات کنسروی، شیلات و لبنیات عواملی نظیر استانداردهای بهداشتی، مبحث برندینگ و بازاریابی مؤثرند. در پایان، پیشنهاد‌هایی برای بهبود و توسعه صادرات محصولات کشاورزی به کشور روسیه بر مبنای نتایج تحقیق ارائه شد.